ඩේවි දුටු ලංකාවේ සංගීතය
මෙම අඩවියේ පරමාර්ථය වනුයේ ලාංකේය සංගීතයේ හා සංස්කෘතියේ අනන්‍යතාව මතු කරලීම බව නැවතත් සිහි කරමින් අද ලිපියට මෙසේ මුල පුරනු ලැබේ.
අපි පෞරාණික ඉතිහාසයකට උරුමකම් කියන්නෝ වෙමු. ඒ පිළිබඳ සැකයකුදු තබා ගත යුතු නැත.එහෙත් අතීතය වර්ණනා කිරීමෙන් පමණක් රටකට ස්වාධීන අනන්‍යතාවක් ගොඩ නඟා ගත හැකිද යන්න ප්‍රශ්නයකි.සිදු කළ යුතු වන්නේ අතීතයෙන් ලද දායාද රැකගැනීමත් , එම අතීතයෙන් උගත් දැයින් වඩා උසස් අනාගතයක් ගොඩ නැඟීමටත් උත්සාහ ගැනීමයි. මේ ලිපිය එවැනි දෑ කරන්නවුන් ට උපහාර වේවා.
ක්‍රි.ව.1815 දී ලංකාව සුදු අධිරාජ්‍යයේ පූර්ණ යටත් විජිතයක් බවට නිල වශයෙන් අපගේ ම මුතුන් මිත්තන්විසින් පවරා දෙන ලදි.ඔවුන් අපට බොහෝ දෑ ලබා දුන් බව අසත්‍යයක් නොවූවත් අපෙන් උදුරා ගත් දෑ ද සුළුපටු නොවේ. ලංකාවේ සැබෑ සංගීතය කුමක්දැයි , සොයා යන මේ ගමන පතුලක් තවම හරියට නොපෑදුණු බොර දිය පහරක තිත්තයන් , නළ හඳයන් දකින්නට උත්සාහ කරන්නාක් මෙන් අසීරු ව්‍යායාමයකි. එය එසේ වූවත් නිකම් සිටිනවාට වඩා කුමක් හෝ වැඩක නියැලීම ඵලදායක වේ යැයි සිතා ලංකාවේ සංගීතය ගැන සුදු ජාතික මහත්මයෙකුගේ ම අතින් ලියැවුනු ලිපියක් ඇසුරෙන් අපේ සංගීතය පිළිබඳ සැඟවුණු තොරතුරු කීපයක් මෙසේ සාකච්ඡාවට භාජනය කරමු.
මෙම ලිපිය ඇතුළත් වන්නේ රාජා එස් එම් තාගෝර් Raja S. M. Tagor යන භාරතීය විද්වතා විසින් සංස්කරණය කරන ලද Hindu Music From Varies Authers කෘතියේ ය. (අන්තර්ජාලයේ මෙම නම ටයිප් කිරීමෙන් PDF පිටපතක් බාගත කිරීමේ හැකියාව ඇත.)
ක්‍රි.ව. 1882 I.C.Bose සහ සමාගම විසින් මුද්‍රණය කර Stanhope Press ආයතනය විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද මෙම කෘතිය භාරතීය සංගීතය බටහිර ලෝකය වෙත ගෙන හැර දැක්වීම විශේෂයෙන් අරමුණු කර ගන්නා ලද්දක් බව ආරම්භයේදී ම ප්‍රකාශ කර ඇත. (පූර්විකාව , 1882) ඒ අනුව අපගේ සාකච්ඡාවට බඳුන් වන්නේ මෙම කෘතියේ 293-294පිටු අංක වලින් දක්වා ඇති Music of ceylon නම් ශීර්ෂයෙන් යුතු ලිපියයි. මෙහි කර්තෘ වරයා වන්නේ එංගලන්තයේ එවකට කීර්තිමත් රසායනඥයෙකු වූ ජෝන් ඩේවි (John Devy) නම් නිළධාරියායි. (ක්‍රි.ව. 1790- 1868)
John Davy
ඔහු විසින් ලංකාවට පැමිණ තමා ලද අත්දැකීම් ඇසුරෙන් ලියා පළ කළ An Account of the Interior of Ceylon , and of its Inhabitants : with Travels in that Island (1821) කෘතියේ එන ලිපියක් ය තාගෝර් සිය කෘතියට ඇතුළත් කර ඇත්තේ.
ආරම්භයේදීම ඩේවි ශ්‍රී ලාංකිකයන් හැම දෙනෙක් ම පාහේ කවියන් වන බව ප්‍රකාශ කර සිටියි. එහෙත් ඔවුන් ආදරය වැනි කාව්‍යමය සංකල්පනයනට වඩා සිය නායකයන්ගේ ගුණ කවියෙන් කියන්නට යුහුසුළු වූ බව ඩේවි පවසයි. ඔහු හඳුනාගන්නා ආකාරයට ලංකාවේ නාද මාලා මූලිකව ස්වර සතක පමණ පරාසයකට අයත් වන බව පෙන්වා දෙයි.ලිපියේ මීලඟ කොටස ඩේවි විසින් හඳුනාගත් දේශීය වාද්‍ය භාණ්ඩ කීපයක් පිළිබඳ තොරතුරු සපයා දෙයි. එහි ගැටබෙරය , දවුල ,තම්මැට්ටම , තාලම්පොට යන භාණ්ඩයන්හි විස්තර අන්තර්ගත වේ. මේ සියල්ලටමත් වඩා වටිනාකමින් වැඩි තොරතුර නම් වෙනබ් (venab) , වීණා (veena) , යන නම් වලින් හඳුන්වන ද්වී තන්ත්‍රී වාද්‍ය භාණ්ඩයක් පිළිබඳ කරනු ලබන විග්‍රහයයි. අලුවකින් වයනු ලබන එම භාණ්ඩයේ රූපසටහන් දෙස බලන විට රාවණාස්ත (Ravanasta or Ravan hatta)නමින් හැඳින්වෙන භාණ්ඩයේ ස්වාභාවය මෙම භාණ්ඩය කෙරෙහි හෝ මෙම භාණ්ඩය උක්ත වාද්‍ය භාණ්ඩයට හෝ බලපා ඇති බවට සාධාරණ සැකයක් ඇති වේ.
එසේම භේරී වාදනය මුල් කරගත් දේශීය සංගීතය අතීතයේදී තත් වාද්‍ය භාණ්ඩ භාණ්ඩ ද භාවිත කර ඇති බවට සාක්ෂ්ය හමු වේ. වෙණ හා උඩැක්කි හැරුණු විට අනෙක්වා ආගමික ස්ථාන ද විවිධ උත්සව සඳහා ද බහුල ව භාවිත කර ඇති බව මේ ලේඛනයෙන් හඳුනාගත හැකිය.පෙර සඳහන් කර ඇති හෙළ වීණාව පොල් කටුවකින් සාදන ලද ධ්වනි පේටිකාවකින් යුතු ද්වී තන්ත්‍රීමය උපකරණයක් වන අතර අලුවෙන් වයා තිබේ. එය සාමාන්‍ය සමාජයට වඩා යාචක සමාජය අතර ජනප්රිය වූ භාණ්ඩයක් වූ බව ඔහු වැඩිදුරටත් ප්‍රකාශ කරයි.ඩේවි ට අනුව සාමාන්‍ය ජනතාව අතර බෙහෙවින් ජනප්රිය භාණ්ඩයක් ලෙස එකල උඩැක්කිය භාවිත කර ඇත. බොහෝ විට සන්ධ්‍යා සමයේ ගයනු ලබන කවි වලට මෙය ආධාරක භාන්ඩයක් වී ඇත. එසේම කවි අසනු රිසියෙන් ඔහු හෝ ඇය වටා වාඩි වී ගී ඇසීමේ අත්දැකීමක් ද ඔහු විස්තර කර ඇත.
මේ ලිපිය එකල පැවති සංගීතමය පසුබිම පිළිබඳ මනා ව පිළිබිඹු කරන්නකි. සරල ජීවිත රටාවකට හුරු වූ ඔවුන් සංගීතයෙන් අපේක්ෂා කර ඇත්තේ හුදෙක් සරල ආස්වාදයක් ලැබීම බව ප්‍රකාශ කිරීමට කරුණු මේ අනුව අපට සොයා ගැනීමට හැකි අතර තත් වාද්‍ය පිළිබඳ තොරතුරු අනාවරණයෙන් සිංහල සංගීතයේ තවමත් සෙවිය යුතු බොහෝ දෑ සැඟව පවතින බව අපට පසක් කර දෙයි.
ඇමුණුම්
